Η αυξανόμενη τάση που καταγράφεται σήμερα στον τουρισμό έφερε αναπάντεχα ένα αυξημένο ποσοστό εγκύων που ταξιδεύουν αεροπορικώς.
Οι γιατροί, όχι μόνο οι μαιευτήρες , αντιμετωπίζουν πολύ συχνά το ερώτημα πόσο ασφαλές είναι ένα αεροπορικό ταξίδι για την έγκυο μητέρα και το αγέννητο μωρό της ή ποιες συνέπειες μπορεί να έχει ένα αεροπορικό ταξίδι στην εγκυμοσύνη.
Αναφορικά με τους κινδύνους για την υγεία της εγκύου σημαντικά είναι 3 πράγματα
1. Το ύψος της πτήσης.
Η ακτινοβολία που δέχεται ένα άτομο που ταξιδεύει είναι ευθέως ανάλογη του ύψους. Για παράδειγμα σε υπερατλαντικές πτήσεις όπου τα αεροπλάνα πετούν σε πιο μεγάλα ύψη και ο επιβάτης δέχεται περισότερη ακτινοβολία.
2.Η διάρκεια της πτήσης.
Ασφαλώς όσο πιο πολύ διαρκεί το ταξίδι τόσο περισότερη ακτινοβολία δέχεται ο οργανισμός. Επίσης η μεγάλης διάρκειας ακινησία εμπεριέχει και τον κίνδυνο θρόμβωσης.
Σύμφωνα με την παγκόσμια οργάνωση υγείας ( WHO) πτήσεις πέραν των 4 ωρών θεωρούνται μεγάλης διάρκειας.
και
3. Η διαδρομή της πτήσης.
Σε πτήσεις κοντά στους πόλους υπάρχει και πάλι πιο ψηλή ακτινοβολία.
Μέχρι σήμερα πολύ λίγες επιστημονικές μελέτες έχουν δημοσιευτεί που εξετάζουν τις αλλαγές που συντελούνται στις έγκυες κατά τη διάρκεια μιας πτήσης και αυτές που έχουμε αφορούν κυρίως υγιείς εγκύους,χωρίς επιβαρυντικούς παράγοντες, και συνοδούς πτήσης που είναι επίσης υγιείς. Ως εκ τούτου ωφείλει κάποιος να αξιολόγησει τα γραφόμενα και τις εισηγήσεις με επιφύλαξη .
Σε εγκύους λοιπόν με φυσιολογική εξέλιξη της εγκυμοσύνης και χωρίς επιβαρυντικούς παράγοντες ΔΕΝ υπάρχει καμία αντένδειξη για αεροπορικά ταξίδια.
Σάν γενικές αντενδείξεις για αεροπορικά ταξίδια μπορούν να αναφερθούν οι κάτωθι :
• βαρειά αναιμία της εγκυμοσύνης
•ωτίτιδα/ ηγμορίτιδα
• πρόσφατα διενεργηθείσα χειρουργική επέμβαση στο γαστρεντερικό (ακόμα και λαπαροσκοπικα)
• κατάγματα οστών .Εδώ υπάρχει ο κίνδυνος του οιδήματος που πρέπει να αποφευχθεί κυρίως σε άτομα με γύψινους επιδεσμους.
Σαν απόλυτες αντενδείξεις σε αεροπορικό ταξίδι κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης ισχύουν τα κάτωθι
● αποκόλληση πλακούντα
● πρόωρες συσπάσεις
● ανεπάρκεια τραχήλου
● πρόωρη ρήξη υμένων
● υπόνοια για εξωμήτριο κύηση
● επαπειλουμένη αποβολή
● προεκλαμψία σε προηγούμενη ή στη παρούσα κύηση
Σχετικές αντενδείξεις είναι οι πιο κάτω
● ανώμαλη προβολή εμβρύου
● υπλοιπόμενη ανάπτυξη εμβρύου
● πολύδιμη κύηση
● πρόδρομος πλακούντας
Επίσης είναι σημαντικό να αναφερθεί πώς πριν από κάθε αεροπορικό ταξίδι πρέπει να γίνεται υπερηχογραφικός έλεγχος για εντοπισμό της κύησης (στα αρχικά στάδια) , για διαπίστωση της ηλικίας κυήσεως και των ενδείξεων ζωτικότητας (εντοπισμός της καρδιακή λειτουργίας του εμβρύου).
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι για εγκύους με ιστορικό αποβολής ή εξωμήτριο κύηση.
Επίσης, πρέπει να ληφθεί υπόψιν και ο προορισμός του ταξιδιού π. χ. Αν χρειάζονται εξειδικευμένες θεραπείες ή/και εμβολιασμοί.
Το δεύτερο τρίμηνο της κύησης θεωρείται σαν το πλέον ασφαλές χρονικό διάστημα για αεροπορικά ταξίδια ειδικά η 18η μέχρι την 24η εβδομάδα.
Για να αποφευχθεί πιθανός τοκετός στο αεροπλάνο οι πλείστες αεροπορικές εταιρείες υιοθετώντας τις κατευθυντήριες γραμμές της ΙΑΤΑ ( International Air Travel Association) ΕΠΙΤΡΕΠΟΥΝ σε έγκυες να ταξιδεύουν μέχρι και την 36η εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένης . Σε έγκυες με πολύδυμη κύηση μέχρι και την 32η.
Επίσης, οι πλείστες αεροπορικές εταιρείες ζητούν ιατρικό πιστοποιητικό για την ικανότητα της εγκύου να ταξιδέψει.
Παρόλα αυτά δεν υπάρχει κοινή πολιτική των αεροπορικών εταιρειών σε σχέση με τίς έγκυες που ταξιδεύουν. Γιαυτό είναι καλό οι έγκυες να γνωρίζουν τις κατευθυντήριες γραμμές της εταιρείας με την οποία ταξιδεύουν.
Επιβαρυντικοί Παράγοντες που μπορεί να έχει η πτήση στην εγκυμοσύνη.
Σε μεγάλης διάρκειας υπερατλαντικές πτήσεις το ύψος πτήσης κυμαίνεται γύρω στα 10000 με 12000 μέτρα. Η ατμοσφαιρική πίεση μειώνεται από 760 σε επίπεδο θάλασσας στα 560 mmHg στο πιο πάνω υψόμετρο. Η μείωση της ατμοσφαιρικής επιφέρει στην έγκυο μια σχετική υποξία κατα την οποία τόσο η έγκυος και το έμβρυο δεν έχουν κανένα μειονέκτημα. Ο κορεσμός (η οξυγόνωση του αίματος) μειώνεται από 97-99% στο 90-94% κάτι που επίσης δεν επηρεάζει.
Η καρδιακή λειτουργία ενός υγιούς εμβρύου επίσης δεν επηρεάζεται.
Σε περίπτωση που μειώνεται η ατμοσφαιρική πίεση διαστέλλονται τα αέρια του σώματος με τη γνωστή πίεση στα αυτιά κατά την απογείωση και την προσγείωση, μια σχετικά απλή 《παρενέργεια》της πτήσης. Σε περίπτωση παθήσεων του αυτιού ΄, των ιγμόρειων , των πνευμόνων ή του εντέρου μπορεί να υπάρξουν σοβαρά προβλήματα και επιπλοκές.
Επίσης, η ξηρότητα του αέρα στην καμπίνα σε συνδυασμό με μειωμένη λήψη υγρών ή και έντονη εφίδρωση ή αυξημένη διούρηση σαν αποτέλεσμα της κατανάλωσης καφέ και αλκοολούχων ποτών μπορεί να δημιουργήσει προϋποθέσεις για ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος.
Επίσης, πρέπει να ληφθούν υπόψιν και άλλοι παράγοντες που μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στην εγκυμοσύνη όπως οι δονήσεις η ηχορύπανση και το “jet lag “. Να αναφέρουμε ακόμα και υποκειμενικούς παράγοντες όπως φόβο που μπορεί με το στρες που προκαλεί να δημιουργήσει πρόωρες συσπάσεις. Αυτές βέβαια δεν είναι δυνατόν να επιφέρουν πρόωρο τοκετό αν δεν υπήρχαν στο παρελθόν ενδείξεις για κάτι τέτοιο.
Εξειδικευμένα ρίσκα για έγκυες
■ Επιβάρυνση με ακτινοβολία
Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας
η αποδεκτή επιβάρυνση του σώματος με ακτινοβολία ανέρχεται σε 2.1 mSv ανά έτος ή 0.5 mSv κάθε μήνα. Επίσης κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης η επιβάρυνση δεν μπορεί να υπερβεί το 1mSv ποσοστό που είναι κατά πόσο χαμηλότερο του επιβλαβούς ποσοστού των 20 mSv
Η ακτινοβολία που δέχεται ο οργανισμός εξαρτάται από τη διάρκεια τής πτήσης το ύψος που πετάει το αεροπλάνο αλλά το δρομολόγιο. Η κοσμική ακτινοβολία είναι σε υψος 10 με 12 χιλιόμετρα 100 φορές πιο μεγάλη πάρα στην επιφάνεια της γης.
Σε μικρής διάρκειας ταξίδια ( πιο σύντομα από 4 ώρες) υπολογίζεται ότι ο οργανισμός επιβαρύνεται με 0,001-0,003 mSv και σε μεγάλης διάρκειας σε 0,005-0,008 mSv.
Έχει υπολογιστεί σε ταξίδια μεγάλης διάρκειας και βορεινής κατεύθυνσης ότι ο οργανισμός δέχεται τόση ακτινοβολία που ισοδυναμεί με μια ακτινογραφία θώρακα (0,1 mSv.
■BODY SCANNER
Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται σε αεροδρόμια πολλών χωρών η μέθοδος του BODY scanner (ολόσωμου σαρωτή) , μια υπαλλακτική μέθοδος του ανιχνευτή μετάλλων. Η έκθεση σε ακτινοβολία από την συγκεκριμένη μέθοδο είναι 10000 χαμηλότερη από αυτή ενός κινητού τηλεφώνου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις το ” body scanner ” είναι εντελώς ακίνδυνο.
■Μαιετικά επείγοντα κατά την διάρκεια της πτήσης
Ο αριθμός των επειγόντων περιστατικών κατά την διάρκεια της πτήσης ανέρχεται στα 16-25 στο εκατομμύριο. Ο αριθμός των θανάτων σε πτήση 1-3 στα 10 εκατομμύρια. Δεν υπάρχουν αριθμοί και διεθνή στοιχεία πόσα παιδιά γεννιούνται κατά τη πτήση .
Ανεπίσημα στοιχεία αναφέρουν πώς κάθε χρόνο γεννιέται στη Γερμανία 1 παιδί “πάνω από τα αύνεφα”
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Σύμφωνα με το βρετανικό κολέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων ( Royal College Obstetricians Gynecologists) δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα αεροπορικά ταξίδια αυξάνουν τον κίνδυνο επιπλοκών της εγκυμοσύνης όπως πρόωρος τοκετός ή πρόωρη ρήξη υμένων ή αποκόλληση πλακούντα.
Αμερικάνικη μελέτη έχει συγκρίνει 118 έγκυες με 2 αεροπορικά ταξίδια το πρώτο των οποίων έγινε στο 1ο τρίμηνο και με ώρες πτήσης πέραν των 4 ωρών με 104 που δεν ταξίδεψαν. Τα αποτελέσματα δεν κατέδειξαν διαφορές στο τρόπο τοκετού ή σε πιθανές επιπλοκές του τοκετού.
Καταληκτικά μπορεί κάποιος να συμπεράνει πώς περιστασιακά ταξίδια στην εγκυμοσύνη ιδιαίτερα στο δεύτερο τρίμηνο δεν έχουν κανένα κίνδυνο για έγκυο και έμβρυο.
Τα στοιχεία που αναφέρονται στα άρθρα προέρχονται από την ΠΟΥ (WHO ) το RCOG και τη Lufthansa.