Τα ινομυώματα είναι οι πιο συνηθισμένοι καλοήθεις όγκοι της μήτρας. Υπολογίζεται ότι 20-30 % των γυναικών στην αναπαραγωγική ηλικία έχουν ένα ή περισσότερα ινομυώματα. Οι περισσότεροι όγκοι είναι καλοήθεις και δεν προκαλούν συμπτώματα.
Σημαντική ευθύνη για τη δημιουργία των όγκων αυτών έχουν τα οιστρογόνα ,οι θηλυκές ορμόνες που σε κάποιες γυναίκες λόγω κληρονομικότητας υπερπαράγονται..
Το μέγεθος των ινομυωμάτων μειώνεται όταν το επίπεδο των οιστρογόνων στο σώμα είναι χαμηλό όπως στην εμμηνόπαυση όπου οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν οιστρογόνα.
Τα ινομυώματα εμφανίζονται, συνήθως ως σκληροί, στρογγυλοί, πολλαπλοί αλλά καλά διαχωρισμένοι όγκοι του τοιχώματος της μήτρας. Το μέγεθος των όγκων κυμαίνεται από μερικά γραμμάρια μέχρι μερικά κιλά . Τα συστατικά τους σε μικροσκοπικό επίπεδο είναι λείες μυικές ίνες από το τοίχωμα της μήτρας, στοιχεία συνδετικού ιστού και αγγεία.
Τα ινομυώματα, ανατομικά ταξινομούνται ανάλογα με τη θέση τους στη μήτρα.
Υποορρογόνια. Ευρίσκονται κάτω από τον εξωτερικό χιτώνα της μήτρας (περιτόναιο), προβάλλουν εκτός της μητρικής κοιλότητας και συνήθως έχουν μίσχο που ενώνει τον κύριο όγκο με το τοίχωμα της μήτρας.
Ενδοτοιχωματικά. Εντοπίζονται εντός του τοιχώματος της μήτρας.
Υποβλεννογόνια. Εμφανίζονται κάτω από τον βλεννογόνο της μήτρας (ενδομήτριο) και προβάλλουν προς το εσωτερικό της κοιλότητας της μήτρας.
Τα περισσότερα ινομυώματα παραμένουν αμετάβλητα. Σπάνια παρουσιάζουν κάποιες αλλαγές όπως
Ατροφική εκφύλιση – Αυτό συμβαίνει όταν διακόπτεται, μερικώς, η αιμάτωση του όγκου και το ινομύωμα αρχίζει να μικραίνει.
Κυστικήεκφύλιση – Η κοιλότητα του ινομυώματος γεμίζει νερό.
Επασβέστωση -Εναπόθεση ασβεστίου στον όγκο.
Συστροφή – Συνήθως εμφανίζεται στα ινομυώματα με μίσχο
Νέκρωση – Η αλλαγή αυτή προκαλεί οξύ κοιλιακό άλγος και πυρετό
Αιμορραγική εκφύλιση – Εμφανίζεται σε περίπτωση αιμορραγίας μέσα στον κύριο όγκο του ινομυώματος.
Λιπώδη εκφύλιση – Το ινομύωμα γεμίζει με στοιχεία λιπώδους ιστού.
Κακοήθης εξαλλαγή – Το ινομύωμα μετατρέπεται σε ινομυωσάρκωμα. Η επιπλοκή αυτή είναι πολύ σπάνια και εμφανίζεται περίπου στο 0,1 με 0,5% των γυναικών (μια στις 200 με μια στις 1000) που έχουν ινομυώματα.
Τα ινομυώματα , συνήθως, δεν προκαλούν ενοχλήσεις. Μερικές φορές εντοπίζονται τυχαία σε μια γυναικολογική εξέταση ρουτίνας ή στην εγκυμοσύνη . Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι:
α. Διαταραχή της εμμηνόρρυσης – Το σύμπτωμα αυτό μπορεί να εκδηλώνεται σαν
Μηνορραγία, απώλεια μεγάλης ποσότητος αίματος κατά την περίοδο
Πολυμηνόρροια, εμφάνιση συχνών περιόδων (κάθε 15-20 ημέρες)
Μητρορραγία, κολπική αιμορραγία μεταξύ φυσιολογικών περιόδων
Υπερμηνόρροια, Έντονη αιμορραγία για 10-15 ημέρες σε κάθε έμμηνο ρύση
β. Διαταραχή της έμμηνου ρύσεως προκαλούνται, συνήθως, από τα υποβλεννογόνια ινομυώματα.
Άλγος εμφανίζεται σαν “πίεση ή βάρος” στο κάτω μέρος της κοιλιάς. Οξύ άλγος από ινομυώματα συνήθως σημαίνει επιπλοκή όπως συστροφή, σηπτική νέκρωση ή ερυθρά εκφύλιση.
Πιεστικά φαινόμενα. Μεγάλα ινομυώματα μπορούν να πιέσουν εξωτερικά την ουροδόχο κύστη, το έντερο ή και τα νεύρα του νωτιαίου μυελού και αντίστοιχα να προκαλέσουν διαταραχές της ουρήσεως, της αφοδεύσεως ή και οσφυαλγία.
Υπογονιμότητα. Υποβλεννογόνια ινομυώματα μπορούν να εμποδίσουν την εμφύτευση και ανάπτυξη του εμβρύου μέσα στη μήτρα και έχουν ενοχοποιηθεί για υπογονιμότητα και καθ’ έξιν αποβολές (απώλεια 3 ή περισσοτέρων διαδοχικών κυήσεων).
Η διάγνωση των ινομυωμάτων γίνεται με :
Υπερηχογράφημα πυέλου Εξέταση της μήτρας και των οργάνων της πυέλου με τη βοήθεια κολπικής υπερηχογραφίας είναι η καλύτερη μέθοδος για τη διάγνωση, ακριβή εντόπιση και διαφορετική διάγνωση των ινομυωμάτων.
Μαγνητική / Αξονική Τομογραφία και Υστεροσαλπιγγογραφία μπορούν να βοηθήσουν όταν το υπερηχογράφημα δεν παρέχει αρκετές πληροφορίες για την τελική διάγνωση.
Εάν η ασθενής δεν έχει ενοχλήματα τα ινομυώματα δεν χρειάζονται ειδική θεραπεία. Χρειάζεται όμως περιοδική παρακολούθηση της ασθενούς με κολπική υπερηχογραφία κάθε 6-12 μήνες. Οι τυχόν αλλαγές του μεγέθους ή της συστάσεως του ινομυώματος θα πρέπει να αξιολογούνται από τον γυναικολόγο σύμφωνα με την ηλικία και την κλινική εικόνα της ασθενούς.
Αφαίρεση ινομυώματος. ενδείκνυται σε νέες γυναίκες που θέλουν να διατηρήσουν τη γονιμότητα τους ή τη μήτρα τους. Τα ινομυώματα, ανάλογα με την ανατομική τους θέση, μπορούν να αφαιρεθούν είτε λαπαροσκοπικά ή υστεροσκοπικά (διακολπικά με τη βοήθεια ειδικού οργάνου που λέγεται υστεροσκόπιο) ή με την κλασική ανοικτή μέθοδο της λαπαροτομίας.
Υστερεκτομή. Ενδείκνυται σε γυναίκες που έχουν συμπληρώσει την οικογένεια τους, έχουν πολλαπλά ινομυώματα και είναι άνω των 45 ετών.
Οι θεραπευτικές επιλογές πρέπει να συζητούνται με την ασθενή η οποία τελικά θα επιλέξει την κατάλληλη θεραπεία αφού της επεξηγηθούν με λεπτομέρεια όλες οι μέθοδοι .
Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις και συνήθως ασυμπτωματικοί όγκοι της μήτρας. Εμφανίζονται σε γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας. Η καλύτερη μέθοδος για τη διάγνωση των ινομυωμάτων είναι το κολπικό υπερηχογράφημα. Η θεραπεία, συντηρητική ή χειρουργική θα εξαρτηθεί κυρίως από την ηλικία, τα συμπτώματα και την επιθυμία της ασθενούς για μελλοντική τεκνοποίηση .Σέ περίπτωση χειρουργικής αφαίρεσης η λαπαροσκοπική μέθοδος έχει πολύ περισσότερα πλεονεκτήματα από τη λαπαροτομία (ανοικτή χειρουργική επέμβαση)